Xưa kia, người dân xứ Lục tỉnh thường hay kháo nhau rằng: Nhất Sỹ, Nhì Phương, Tam Xường, Tứ Hỏa, Ngũ Minh. Đó là năm vị đại thương gia của xứ Nam kì, tài sản nhiều vô số kể, thuộc hàng giàu có bậc nhất Đông Dương thời bấy giờ. Chờ Trăng Lên là câu chuyện tình yêu kì lạ được ghi chép trong quyển gia phả của đại phú hộ Ngũ Minh, tức là đang nhắc đến địa chủ Trịnh Thế Minh. Ông này người huyện Hà Châu, có đứa con gái út xinh đẹp động lòng người, học cũng rộng mà tài lại càng cao. Khi nàng vừa trổ mã, công tử khắp đất Lục tỉnh cầm quà dặm hỏi, ồ ạt chạy đến mảnh đất cùng tịch như huyện Hà Châu chỉ để rước người đẹp về. Chẳng những nổi danh về khối gia tài đồ sộ, ông Minh này cũng nổi tiếng về khoản cưng chiều ái nữ nhà mình. 'Con gái cưng của tía, con muốn mua cái nào?' Dạ tía, con lấy cái kiềng vàng chạm rồng phụng này. Ông Minh vung tiền, thợ kim hoàn đầu tắt mặt tối cả một ngày. 'Con gái cưng của tía, con muốn căn nhà nào?' 'Dạ tía, con lấy căn nhà rộng nhất khu này.' Ông Minh kí giấy, chủ nhà chạy qua chạy lại không ngớt, cầm cọc tiền đếm đi đếm lại đến mỏi tay. Trong một buổi chiều ở huyện, nhìn thấy cái cây trước nhà dần xum xuê cành lá, đàn yến lũ lượt kéo về, mấy cặp cá trong ao tung tăng bơi lượn báo hiệu một mùa xuân tươi đẹp. Lối mòn vào cổng nhà ông Minh chẳng biết đã in bao nhiêu dấu giày của các công tử nhà giàu đến hỏi cưới, vậy mà quý nữ Trâm Anh nhà ông lại chẳng mảy may đoái hoài đến gã trai nào cả. Ông Minh thấy tình hình cứ kéo dài như vậy thì không ổn, bèn gọi con gái đến tâm sự. 'Con gái cưng của tía, rốt cuộc là con muốn gả cho ai?' 'Thưa tía, con muốn lấy cô Nguyễn Dạ Thi nhà thầy Chí!' Ông Minh chưa kịp đem của hồi môn đưa cho con gái thì đã kinh sợ, cái miệng há to như muốn rớt xuống đất.